
iTest қолданбасын жүктеп алу
Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз
46-мәтін (2019 жыл)
«Сіз» – сыпайы, «сен» – оның анайы түрі. Сөз қолданыста «сіздің» орнына «сен» қолданылса, ол сөз айтушының анайылылығын, яғни мәдениетсіздігін көрсетеді.
Айтжан дастарқан басында шешесіне:
– Сен осы шайды көп ішесің, – деп кінә тақты.
– «Сен» деме, «сіз» деп сөйле, – деп, оған әкесі Асхат кейіді.
– Менің досым Сергей әке-шешесіне «сен» деп сөйлейді ғой.... «Сен» деген сөз ең жақын адамдарға айтылады емес пе?
– Әрбір халықтың өз дәстүрі бар, – деді оған әкесі – үлкен кісіге, ата-анаға «сіз» деп инабат көрсету қажет. «Сіз» деген сөз құрметтеуді, сыйласымды білдіреді. Кез келген үлкен кісіге «сіз» деп сөйлемесең, ол сені әдепсіз деп жек көреді.
– Ал, өзбек халқында үлкен болсын, кіші болсын кез келген адамға «сіз» деп сөйлеу – ұлттық дәстүр, - деді аңқылдақ, ақкөңіл ана.
– «Жанылмас жақ, сүрінбес тұяқ болмайды» деп мақал айтушы едіңіз ғой, кешіріңіз! – деп, Айтжан әкесіне күлімдей қарады.
– Сөз қадірін біле біл, балам! – деді Асхат баласына.
-
Мәтінге сай тұжырымды көрсетіңіз.
-
Әкесінің Айтжанға ренжуінің себебі.