+7 (727) 344 95 95
Толық ҰБТ тапсыру
Қазақша

iTest қолданбасын жүктеп алу

Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз

logo-device logotype logotype-float

Қосу және азайту
Алдыңғы конспект Келесі конспект
Конспект

Екі теріс санды қосу үшін:

  1. қосылғыштардың модульдерін қосу керек;
  2. шыққан санның алдына «–» таңбасын қою керек.

Мысалы, \(-8+(-11)=-(8+11)=-19, -0,3+(-0,9)=-1,2-{1\over6}\ \)\(=(-{3\over5})=-({5\over30}+{18\over30})=-{23\over30}\).

 

Таңбалары әртүрлі екі санды қосу үшін:

  1. үлкен модульді саннан кіші модульді санды азайту керек;
  2. шыққан санның алдында модулі үлкен санның таңбасын қою керек.

Мысалы, 9 + (–5) = (9 – 5) = 4 немесе 9 + (–5) = 9 – 5 = 4; (–10) + 7 = –10 + 7 = –3;

\((-3{2\over5})+{1\over3}=-3{2\over5}+{1\over3}=-3{1\over15}\).

Қарама-қарсы сандар қосындысы 0 (нөл)-ге тең.

Мысалы, а + (–а) = 0; (–14,9) + (14,9) = 0.

 

Бір саннан екінші санды азайту үшін, азайғышқа азайтқышқа қарама-қарсы санды қосу керек, яғни а – b = а + (–b).

Мысалы, 4 – 9 = 4 + (–9) = –5, 8 – (–5) = 8 + 5 = 13, –9 – (–12) = –9 + 12 = 3.

Азайтудың ерекше жағдайлары:

  1. a – a = 0, мысалы, –5 – (–5) = –5 + 5 = 0;
  2. 0 – a = –a, мысалы, 0 – 2,7 = –2,7;
  3. a – 0 = a, мысалы, –4,1 – 0 = –4,1.

Координаталық түзудегі кесіндінің ұзындығын табу үшін оның оң жақ шеткі нүктесінің координатасынан сол жақ шеткі нүктесінің координатасын азайту керек.

Мысалы, А(–4) және В(3) болатын АВ кесіндісінің ұзындығын табу үшін: АВ = 3 – (–4) = 3 + 4 = 7. АВ = 7 бірлікке тең.



Сұрақтар

  1. \(-6{1\over2}\) және \(-2{1\over3}\) сандарының қосындысына \(4{1\over6}\) санына қарама-қарсы санды қосыңыз.

  2. Өрнектің мәнін табыңыз: \((-1{{2}\over{5}}+(-3,6))+(-2{{5}\over{6}}+(-{{2}\over{3}}))\)

  3. Түсте ауа температурасы –2\(^\circ\)С көрсетті. Кешке – 3\(^\circ\)-қа, ал түн ортасында –5\(^\circ\)-қа өзгерді. Түн ортасында ауа температурасы неше градус болды?

  4. Сүңгуір қайық 270 м тереңдікте жүзіп барып, жүзу деңгейін – 42 метрге, содан соң тағы да – 27 метрге өзгертті. Сүңгуір қайық неше метр тереңдікте жүзді?

  5. Өрнектің мәнін табыңыз: (а + b) + (– 14,5), мұндағы а = – 28,7, b = – 3,8

  6. Қосуды орындаңыз: \(-16{{2}\over{3}}+(-8,75)+(-2{{5}\over{12}})\)

  7. Қосындыны есептеңіз: \(-8,1+(-10,9)+(-1,9)+(-4,1)\)

  8. АВСD квадратының АВ қабырғасы координаталық түзу бойында орналасқан. А (– 2,8) және В(3,7). АВСD квадратының периметрін табыңыз.

  9. Есептеңіз: \(-3{{2}\over{3}}-(-{{4}\over{5}})\)

  10. Қосындыны табыңыз:  \(-3,5+{{3}\over{8}}-0,75+1{{1}\over{4}}-6{{7}\over{8}}\)

  11. Өрнекті ықшамдаңыз: 2,3а – 3,56а + 7,8а

  12. Есептеңіз:\(-7+(-{{3}\over{4}}+0,5)\)

  13. Теңдеуді шешіңіз : \(x+32{{5}\over{12}}=30{{1}\over{6}}\)

  14. Теңдеуді шешіңіз:\(-13,7-(-x)=-4,9\)

  15. Өрнекті ықшамдаңыз: \(2,8x-0,6+4,2x+16,8-7x\)

  16. Қосындыны есептеңіз: \(-0,8+0,5+(-0,75)+0,32\)

  17.  \(-3{{2}\over{3}}+0,9+(-{{2}\over{5}})+6,7+(-{{8}\over{15}})\) өрнегінің мәнін табыңыз.

  18. Ауаның температурасы + 15\(^\circ\)С-тан – 2\(^\circ\)-қа өзгерді. Ауаның соңғы температурасы неше градус?

Қате туралы хабарландыру