+7 (727) 344 95 95
Толық ҰБТ тапсыру
Қазақша

iTest қолданбасын жүктеп алу

Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз

logo-device logotype logotype-float

Тоқырау жылдарының идеологиясы және КОКП-ның ұлттық саясаты
Алдыңғы конспект Келесі конспект
Конспект

Тоқырау кезеңінің идеологиясында орыстандыру саясаты басты бағыттардың бірі болып қалыптасты. Хрущевтік-брежневтік әкімшілік әлемнің алтыдан бір бөлігін алып жатқан жерде тарихи жаңа қауымдастық – кеңес халқын жасау ниетін көздеді. Коммунистік әкімшіліктің “халықтардың мызғымас достығы”, “ұлттар мен ұлыстардың жақындасуы жəне бірігуі” туралы тезистері жүзеге асырылып жатты.

1960 жылдардың ішінде Мəскеуде қазақ студенттерінің тұңғыш ұлттық-демократиялық бейресми ұйымы – “Жас тұлпар” құрылды. Басты ұйымдастырушысы – Мұрат Əуезов. Көмекшілері А.Қадыржанов, Б.Тайжанов болды. Мақсаты: бұқараның ұлттық санасын ояту, жоғарғы органдарға ұлт қатынастарына қатысты нақты ұсыныс айту.

“Жас тұлпар” ұйымы алғашқыда 800 студентті біріктірді, кейін Алматы, Ақмола, Шымкент, Ленинград, Киев, Одесса, Павлодар, Ригада құрылды. Қарағандыда “Жас қазақ”, Семейде “Тайшұбар” деп аталды. 1970 жылдары ұйымның ықпалымен “Гүлдер”, “Дос-Мұқасан”, “Айгүл” ансамбльдері құрылды.

1975 жылы Олжас Сүлейменовтің “АЗиЯ” атты тарихи-лингвистикалық талдау кітабы жарық көрді. “Игорь жасағы туралы жырды” талдай келіп, бұл жыр славяндық жəне түркілік этностық əлем шекарасында дүниеге келген және жырда екі көрші мəдениеттің шындықтары көрініс тапқан деген тұжырым жасады. Алайда ұлыдержавалық шовинизм идеологтарына бұл ұнамады. Бас идеолог М.Сусловтың басшылығымен тойтарыс беріліп, кітап тауар айналымынан алынып тасталды, жаңа басылымына тыйым салынды.

Еділ бойындағы автономиялық құрылым таратылғаннан кейін жүздеген мың неміс Қазақстанға қоныс аударған болатын. 1979 жылғы көктемде КОКП ОК-і Қазақстан аумағында неміс автономиялық облысын құру туралы шешім қабылдады. Бұл қазақ халқының мүдделерін аяққа басудың көрінісі еді. Қазақстан Компартиясы ОК-нің екінші хатшысы А.Коркин басшылық ететін арнайы комитет құрылды. Болашақ неміс автономиясының əкімшілік орталығы Ақмола облысындағы Ерейментау қаласы деп белгіленді. Автономия құрамына Павлодар, Қарағанды, Көкшетау облыстарының бірнеше аудандары енгізілмек болды. 1979 жылғы 16-19 маусымда Целиноград жастарының наразылығы болып өтті. Олар “Қазақстан бөлінбейді”, “Неміс автономиясына жол жоқ” деген транспаранттарын көтерді. “Біз Кремльдің мұндай шешімін айыптаймыз” ұраны айтылды.

Облыс басшылары автономия құрылмайтындығын мəлімдегеннен кейін ғана наразылық білдірушілер тарады. Толқулар легі көптеген елді мекендерде болып өтті. Партия ұйымдары, МҚК бұл шерулер туралы хабардың таралмауын қамтамасыз етті.



Сұрақтар

  1. “Жас тұлпар” бейресми ұйымы Қарағандыда әрекет еткен атауы:

  2. Комитеттің шешiмi бойынша Неміс автономиясының әкімшілік орталығы етіп белгіленген қала:

  3. Қай жылы КОКП Орталық Комитетi Қазақстан аумағында Немiс автономиясын құру жөнiнде шешiм қабылдады:

  4. “Жас тұлпар” бейресми ұйымы Семейде әрекет еткен атауы:

  5. Олжас Сүлейменовтiң “АзиЯ” кітабы жарыққа шықты:

  6. 1960 жылдары құрылған Мəскеуде оқитын қазақ студенттерінің бейресми ұйымы:

  7. “Гүлдер”, “Дос-Мұқасан”, “Айгүл” ансамбльдері құрылды:

  8. Бас идеолог М.Сусловтың басшылығымен тойтарыс берілген кітап:

  9. 1979 жылы Целиноград жастарының шеруге шығу себебі:

  10. 1960 жылы Мәскеуде құрылған “Жас тұлпар” бейресми ұйымының негізгі ұйымдастырушысы:

  11. Қазақ КСР Ғылым академиясының алғашқы президентін атаңыз:

  12. 1960-жылдары құрылған «Жас тұлпар»  атты ұлттық-демократиялық бейресми ұйымның идеялық дем берушісі және ұйымдастырушысы кім?

  13. 1970-жылдары «Жас тұлпардың» ықпалымен құрылған, әлемнің көптеген елдеріне танымал болған ансамбльдер қайсы?

  14. 1975-жылы жарық көрген «Аз и Я» кітабының авторы (-лары) кім?

  15. КОКП Орталық Комитетінің жоспары бойынша Неміс автономиясының құрамына енгізілмек болған облыстар қайсы?

Қате туралы хабарландыру