iTest қолданбасын жүктеп алу
Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз
Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы
Ең алғаш өткізгіштен өтетін токтың кернеуге тәуелділік заңын неміс ғалымы Г. Ом 1827 жылы тұжырымдаған. Төменде R тұтынушы амперметр және вольтметр арқылы ток көзіне жалғанып құрастырылған электр тізбегінің сызбасы көрсетілген.
\(U=\varphi_1-\varphi_2\) |
Г. Ом тәжірибесі: тізбек бөлігінде ток күші осы бөліктің кернеуіне тура пропорционал, ал кедергісіне кері пропорционал. \(\boxed{I=\frac UR}\) |
Өткізгіштердің вольтамперлік сипаттамасы |
Кедергі \(R\) [Ом] - өткізгіштің өз бойымен электр тогын өткізуіне қарсылық жасау қабілетін білдіретін физикалық шама. Х.Б жүйесінде өлшем бірлігі - Ом. Ұштарындағы потенциалдар айырымы 1 B, өткізгіштен 1A ток өткендегі өткізгіштің кедергісі 1 Ом болады. |
Электр сұлбада белгісі Кедергі айнымалы өткізгіш - реостат |
Меншікті кедергі - ұзындығы 1 м, көлденең қимасының ауданы 1 м2 өткізгіш кедергісі. \(\rho[Oм\cdot м^2/м]=Oм\cdot м\) |
\(R=\rho \frac lS\) |
Өткізгіш кедергісінің температураға тәуелділігі
\(R=R_0(1+\alpha \cdot t^\circ)\\ \rho = \rho_0(1+\alpha\cdot t^\circ)\) \(\begin{pmatrix} t=0^\circ C:\\ R=R_0\\ \rho = \rho_0 \end{pmatrix} \) α ‒ кедергінің температуралық коэффициенті - металдар үшін α > 0 - электролиттер үшін α < 0 - таза металдарда \(\alpha = \frac 1{273K}\) Температураның көтерілуіне байланысты кристалдық торлардың түйіндерінің тербеліс амплитудасы артады, сондықтан кедергі артады. |
Температурасы кризистік температурадан төмендегенде өткізгіш кедергісі нольге дейін төмендеу қасиеті. (зат абсолют өткізгіш) металдар: \(T_к \approx \frac 1{20K}\)
керамика: \(T_к \approx 100K\) |
-
Өткізгіштің ұштарындағы кернеу – 6 В, кедергі – 3 Ом. Өткізгіштегі ток күші
-
Кедергісі \(R=5\) Ом өткізгіштен \(t=1,5\) мин уақытта \(q=45\) Кл заряд өтеді. Өткізгіштің ұштарындағы кернеу
-
Суретте берілген вольт-амперлік сипаттама бойынша өткізгіштің кедергісі
-
Кедергісі – \(12\) Ом, кернеуі \(120\) В болатын ток көзіне қосқанда өткізгіштен өтетін ток
-
Шамға қосылған амперметрдің көрсетуі \(0,1\) А. Желіге тағы сондай бір шам тізбектей қосылса, онда амперметрдің көрсетуі
-
Ұзындығы \(10\) м мыс сымның кедергісі \(10\) м болуы үшін оның диаметрі
\((\rho=1,7\cdot10^{-8}\) Ом/м\()\)
-
Ұзындығы – \(14,2\) м, көлденең қимасы – \(3,5\) мм\(^2\) мыс сым арқылы өтетін ток күші \(2,25\) А. Өткізгіштің ұштарындағы кернеу
\((\rho=1,7\cdot10^{-8}\) Ом/м\()\)
-
Ұзындығы \(100\) м болат сымның қимасы \(0,5\) мм\(^2\). Кернеу \(68\) В болса, ток күші
\((\rho=12\cdot10^{-8}\) Ом/м\()\)
-
Электрқыздырғыш кернеуі \(220\) В желіге қосылған, қыздырғыштағы ток күші \(4\) А, сымның көлденең қимасы \(0,1\) мм \(^2 \) болса, оны жасауға керекті нихром сымның ұзындығы \((\rho=110\cdot10^{-8}\) Ом/м\()\)
-
Қимасы – \(0,5\) мм\(^2\), ұзындығы – \(4\) м сымнан жасалған электрқыздырғыштың спиралі арқылы жүрген ток күші \(2\) А. Егер оған \(9,6\) В кернеу берілген болса, онда спиральдің меншікті кедергісі
-
Кедергі \(3\) есе артып, өткізгіштің ұшындағы кернеу тұрақты болғанда өткізгіштен бөлініп шығатын жылу мөлшері
-
Қараңғыда кедергісі \(250\) кОм болатын фоторезистор кедергісі \(5\) кОм резистормен тібектеп қосылған. Фоторезисторды жарықтандырғанда тізбектегі ток (бағыты бұрынғыдай болғанның өзінде) \(4\) есе артты. Фоторезистордың кедергісі
-
Ұзындығы – \(2\) км, кедергісі – \(8,5\) Ом болатын мыс сымның массасы қандай?
\(\rho_м\)\(=1,7\cdot10^{-8}\)Ом · м; \(\rho_Т\)\(=8900\) кг/м\(^3\)
-
Өткізгіштің кедергісі қандай қасиеттерге тәуелді?
-
Реостаттың пайдаланатын қуаты \(– 30\) Вт, қысқыштарындағы кернеу \(– 15\) Вт. Егер көлденең қимасы \(\)\( 0,5\) мм\(^2\) болса, онда реостатты дайындауға кететін никель сымының ұзындығын анықта.
\(ρ= 42\cdot10^{-8}\) Ом · м (никель)