iTest қолданбасын жүктеп алу
Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз
Атом ядросының құрылысы
Атом ядросы элементар бөлшектерден тұрады ‒
нуклондар → протондар \((p)\)
→ нейтрондар \((n)\)
протон оң зарядталған
тыныштықтағы массасы:
нейтрон бейтарап бөлшек
тыныштықтағы массасы:
Ядроның таңбасы
\(_Z^AX\)
\(X\) ‒ химиялық элементтің таңбасы
\(A\) ‒ массалық саны (нуклондар саны)
\(Z\) ‒ ядродағы протондар саны, Менделеев кестесіндегі элементтің реттік номері, заряд саны
Мысалы: \(_1^1H\) сутегі атомы ядросы (протон)
\(_2^4He-\) гелий атомының ядросы (\(\alpha -\) бөлшек)
\(_{92}^{235}U-\) уран изотопының ядросы (92 протон, 143 нейтрон)
Изотоптар ‒ заряды бірдей \((Z)\) массалар саны әртүрлі ядролар.
Барлық элементтердің изотоптары бар. Заттар белгілі бір пропорциядағы изотоптардың қоспасы. Изотоптар орнықты және орнықсыз болып бөлінеді.
→ сутек ядросы \(_1^1H,\) оның изотоптары: \(_1^2H\) (дейтерий), \(_1^3H\) (тритий)
Ығысу ережелері:
\(\boxed{\alpha-ыдырау\ \ \ \ _Z^MX\rightarrow_2^4He+^{M-4}_{z-2}Y\\ \beta-ыдырау\left[ \begin{matrix} _Z^MX\rightarrow _{-1}^0e+_{z+1}^MY\\_Z^MX\rightarrow _1^0e+_{Z-1}^MY \end{matrix} \right.}\) \(\\\rightarrow\\\rightarrow\) |
электронды пазитронды |
\(\to M\\ | \\ \to\)
\(\boxed{\gamma-сәуле шығару\ \ \ _Z^AX\rightarrow_Z^AX\pm\gamma}\) |
Ядро басқа энергетикалық күйге өтеді. Ядроның параметрлері өзгермейді |
-
Атом ядросының құрамы
-
\(_{11}^{23}Na\) ядросының құрамы
-
\(_9^{19}F\) элементінің ядросының зарядын анықта (электронның заряды \(e=1,6\cdot10^{-19}\) Кл)
-
Нейтронның
-
Сутектің \(_1^3H\) изотобының ядросындағы \(Z\) протон және \(N\) нейтрондар саны
-
\(_1^2H+j=_1^2H+_0^1n\) реакциясын жүзеге асыруға қажетті кванттың ең аз энергиясы
-
Жартылай ыдырау периоды \(27\) жыл болатын \(8\) кг радиоактивті цезийдің \(135\) жылдан кейін қалған атомдарының массасы
-
Жартылай ыдырау периоды \(25\) жыл болатын \(8\) кг радиоактивті цезийдің \(100\) жылдан кейін қалған атомдарының массасы
-
Азот \(^{14}N_7\) ядросын протондар мен нейтрондарға ыдыратуға қажетті ең аз энергия көлемі мен масса ақауы
(\( m_n=1,00866\) м.а.б., \(m_p= 1,00783\) м.а.б., \(M_я = 14,0037\) м.а.б.)
-
Радиактивті элементтің активі \(24\) тәулікте \(8\) есеге кеміген. Жартылай ыдырау периоды