+7 (727) 344 95 95
Толық ҰБТ тапсыру
Қазақша

iTest қолданбасын жүктеп алу

Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз

logo-device logotype logotype-float

Жарықтың толқындық қасиетін сипаттайтын құбылыстар
Алдыңғы конспект Келесі конспект
Конспект

Жарық дисперсиясы - ортадағы жарықтың таралу жылдамдығы толқын ұзындығына тәуелді (сыну көрсеткіші).

 

Дисперсия - ақ жарықтың спектрге жіктелуінің себепкері.

Ақ жарық - күрделі.

Спектрлі жарық - монохроматты (белгілі λ толқын ұзындығы бар).

 

Дисперсия теориясы

 

<

 

Вакуумде дисперсия байқалмайды.

 

Ақ жарықтың жіктелуі

және синтезделуі

Монохраматты жарықтар: қарапайым жарық (призмада жіктелмейді)

 

Жарықтың интерференциясы - кеңістіктің әртүрлі нүктесінде когерентті екі немесе бірнеше толқындардың қабаттасуының нәтижесінде орныққан жарық толқындарының күшеюі мен әлсіреуінің суреттемесінің пайда болуы.

 

Когерентті толқындар - бірдей жиілікті, фаза айырымы тұрақты толқындар (табиғатта когерентті толқындар көздері жоқ). Жарық шоғын екіге болу арқылы немесе лазердің көмегімен когерентті жарық көздерін алуға болады.

 

Интерференциялық максимум

шарты

Интерференциялық минимум

шарты

 

  толқындардың кездескенше жүрген жол айырымы

 

Ньютон сақинасы

Жұқа қабықшадағы

интерференция

 

Франель айнасы

 

 

Қабаттасқан екі толқынның фаза айырымы  немесе 

 

Табиғи жарық ‒ поляризацияланбаған жарық. Толқынның таралу бағытына перпендикуляр барлық бағытта электр өрісі кернеулігінің және магнит индукциясының тербелісі болады. Жарық ‒ көлденең толқын.

 

Поляризаторлар (турмалин, герапатит, поляроидтар) және векторлары тербелістерінен тұратын жарық толқындарын бір жазықтықта өткізу қасиеті бар.

 

Лазер поляризацияланған жарық шығарады

 

Дифракция - өлшемі толқын ұзындығымен шамалас бөгетті жарықтың орағытып өтуі.

Байқалу шарттары

 

- бөгеттің өлшемі толқын ұзындығымен шамалас болу керек ;

- бөгет пен бақылау аралығы бөгет өлшемінен әлдеқайда үлкен болу керек.

 

Дифракция нәтижесінде әр нүктеден шыққан когерентті толқындардың қабаттасуынан интерференция байқалады

 

Дифракциялық тор - мөлдір емес аралықтармен бөлінген тар саңылаулардың жиыны

 

  дифракциялық тордың периоды

 

А нүктесінде интерференциялық максимумның байқалу шарты 

мұндағы  (максимум реті)

 

 

Ақ жарықтың дифракциялық

көрінісі

 орталық максимум

 ретті максимум

 ретті максимум

т.с.с.

 



Сұрақтар

  1. Дифракциялық тордың \(1\) мм ұзындығында \(100 \) штрих бар. Дифракциялық тордың периоды

  2. Сабын көпіршігінің боялу себебін түсіндіретін құбылыс

  3. Интерференцияланушы екі сәуленің жол айырмасы \(\frac{\lambda}4\) болса, онда тербелістерінің фазалар айырмасы

  4. Ұзындығының \(1\) мм-не \(50\) штрихтен келетін дифракциялық тордың бетіне түсетін толқын ұзындығы \(400\) нм жарықтың екінші реттік максимумы көрінетін бұрышы

  5. Периоды \(0,02\) мм болатын дифракциялық тордың көмегімен алынған бірінші дифракциялық көріністің центрден қашықтығы – \(3,6\) см, ал тордың экраннан қашықтығы – \(1,8\) м. Торға түскен жарық толқынының ұзындығын тап.

  6. Қыздырылған дененің сәуле шығару процесі

  7. Толқын ұзындығы \(0,5\) мкм болатын жарықтың екінші реттік дифракциялық максимумы \(30^{\circ}\) бұрышпен түсуі үшін дифракциялық тордың \(1\) мм-дегі штрих саны (-дары)

  8. Толқын ұзындығы \(0,5\) мкм болатын жарықтың бірінші дифракциялық максимумы нормалға \(30^{\circ} \) бұрыш жасайды. Дифракциялық тордың периоды \((\sin30^{\circ} =\frac 12 )\)
     

Қате туралы хабарландыру