+7 (727) 344 95 95
Толық ҰБТ тапсыру
Қазақша

iTest қолданбасын жүктеп алу

Мектеп емтихандарына ыңғайлырақ форматта дайындалыңыз

logo-device logotype logotype-float

Магнит өрісінің сипаты
Алдыңғы конспект Келесі конспект
Конспект

Магнит өрісі - тұрақты магнит пен тогы бар өткізгіштің айналасындағы кеңістіктегі күштік өріс. Магнит өрісін қозғалған электр зарядтары тудырады және магнит өрісі қозғалған электр зарядтарына әсер етеді

 

Магниттік өзара әсерлер

 

- Тогы бар өткізгіштердің өзара әсерлесуі магниттік деп аталады.

- Тогы бар өткізгіштердің бір-біріне әсер ету күштері ‒ магниттік күштер деп аталады.

Эрстед тәжірибесі

 

Магниттік тілше өткізгіш айналасында бағдарланады. Тогы бар өткізгіштің айналасында магнит өрісі болады.

 

Магнит индукция векторы [Тл]

Магнит өрісінің күштік сипаты болатын векторлық физикалық шама.

Тогы бар рама (контур) ‒ магнит өрісінде бағдарланады.

\(M\sim I\cdot S\)

\(M \ −\) айналдырушы момент (контурдың пішініне тәуелді емес), \(I \ ‒\) ток күші,\(S \ ‒\)  раманың ауданы (тәжірибе жүзінде дәлелденген).

 

\(\frac M{I\cdot S} = const = B\)

Магнит өрісінің сипаты,

магнит индукция векторы

 \(\boxed{ B=\frac M{I\cdot S} }\) \([Тл = H\cdot м/A \cdot м^2 = H/A\cdot м]\)

 

Магнит өрісінің векторының бағыты

 

‒ векторының бағыты сәйкес келеді:

а) Магнит өрісінде бағдарланған магниттік тілшенің солтүстік (N) ұшының бағыты.

б) Тогы бар рамаға түсірілген (n) нормальдің бағыты бұрғы ережесіне сәйкес (оңқай винт).

 

 

Суперпозиция принципі

\(\vec B = \vec B_1 +\vec B_2+\vec B_3 + . . . +\vec B_n\)

Өрістің берілген нүктесіндегі магнит индукция векторы осы нүктедегі барлық магнит өрістерінің индукция векторларының геометриялық қосындысына тең.

 

Магнит өрісінің графиктік кескіні

 

Магнит индукциясының сызықтары

Өрістің кезкелген нүктесіне жүргізілген жанама осы нүктедегі магнит өрісінің индукциясының бағытымен сәйкес келетін сызықтар:

  1. Өзі өзімен тұйықталған сызықтар (құйынды өріс).
  2. Өзара қиылыспайды.
  3. Шартты түрде: бірлік ауданды тесіп өтетін сызықтардың саны магнит индукциясының сан мәніне тең.
\(\begin {matrix} \cdot \ \ \cdot \ \cdot \ \ \cdot \vec B \\ \cdot \ \ \cdot \ \cdot \ \ \cdot \ \ \ \\ \cdot \ \ \cdot \ \cdot \ \ \cdot \ \ \ \\ \cdot \ \ \cdot \ \cdot \ \ \cdot \ \ \ \\ \end{matrix}\) \(\begin {matrix} \times \ \ \times \ \times \ \ \times \vec B \\ \times \ \ \times \ \times \ \ \times \ \ \ \\ \times \ \ \times \ \times \ \ \times \ \ \ \\ \times \ \ \times \ \times \ \ \times \ \ \ \\ \end{matrix}\)

 

Магнит өрісі парақтан жоғары бағытталған.

Тогы бар түзу өткізгіш

Тогы бар орам

 

Магнит өрісі парақ үстінен астына қарай бағытталған.

Тогы бар катушка (электро магнит) катушканың ішіндегі өріс біртекті

 

Магнит ағыны Ф[Вб]- Кеңістіктің берілген ауданына перпендикуляр тесіп өтетін магнит индукция сызықтарының санына тең скаляр физикалық шама.

 

 

\(Ф_{max}\)

 

\(Ф = 0\)

\(0<Ф<Ф_{max}\)

\(\boxed {Ф = B \cdot S \cdot cos \ \alpha}\)

\(B \ ‒\) векторының модулі,

\(S \ ‒\) раманың ауданы,

\(α \ ‒ \) вектормен рамаға жүргізілген нормаль арасындағы бұрыш.

 

 

Магнит ағыны Ф [Вб] – ауданы \(S\) раманы перпендикуляр бағытта тесіп өтетін магнит индукция векторының проекциясы мен сол ауданның көбейтіндісімен анықталады.

 

Өрістің энергетикалық сипаты

Тұйық контур бойымен жұмыс 0 ‒ге тең емес. Яғни, магнит өрісі потенциалды емес.



Сұрақтар

  1. \(0,5\) Тл  магниттік индукция векторы ауданы \(25\) см\(^2\) болатын контур жазықтығына тұрғызылған нормальмен \(600\) бұрыш жасайды. Контурды тесіп өтетін магнит ағыны

    \((\cos600=0,5)\)

  2. Магнит өрісінің индукциясы \(2\) Тл және  векторы контур жазықтығына параллель. Ауданы  \(0,01\) м\(^2\) контурды қиып өтетін магнит өрісінің ағыны

  3. Ауданы \(400\) см\(^2\)-қа  тең рама индукциясын \(0,1\) Тл біртекті магнит өрісіне және рамаға жүргізілген нормаль индукциясы сызықтарына перпендикуляр болатындай орналастырылған. Ток күші қандай болғанда рамаға \(20\) мН·м–ге тең айналдырушы момент әсер ететін болады?

  4. Ауданы \(100\) см\(^2\) болатын контур индукциясы \(2\) Тл біртекті магнит өрісінде орналасқан. Егер контур жазықтығы индукция векторына перпендикуляр болса, онда контурдан өтетін магнит ағыны

  5. Индукциясы \(0,3\) Тл біртекті магнит өрісіндегі \(10\) А ток жүріп тұрған актив бөлігінің ұзындығы \(10\) см өткізгішке \(0,15\) Н күш әсер етеді. Өткізгіш пен магнит индукциясы векторының арасындағы бұрыш

Қате туралы хабарландыру